قبر دلمن چیستچکیده درباره قبر دلمن
دلمن ها بناهایی متعلق به پیش از تاریخ اند که با چند تخته سنگ مسطح افقی و عمودی پوشانده شده اند. همانگونه که می دانیم، مطالعه فرهنگ عامه در همه زمانها و مکانها، کاری شایسته است.در ارتباطات با
دلمن ها آثار قلیلی در ایران به نگارش در آمده است. اما باید اذعان کنیم به رغم اینکه در برخی نواحی، دلمن هایی وجود دارد که قدمت آنها به ده هزار سال پیش باز می گردد، چنین آثاری هنوز هم مفهوم کارکردی خود را در بین مردمان کنونی برخی از مناطق جهان، از دست نداده اند. توجه عظیمی که به خاستگاه دلمن ها می شود به جهت پراکندگی آنها در نقاط مختلف جهان است. ممکن است اینها ارتباطی با یکدیگر نداشته باشند، اما چنین به نظر می رسد که دارند و دقیقا همین مساله است که پژوهش پیرامون کارکردهای چنین بناهایی را ضروری می سازددلمن ها ابنیه ها و گورهای ابتدایی است که با تخته سنگهای بزرگ و بدون استفاده از ملات ساخته می شدند و تحت عنوان عمومی دولمن یا دلمن از آنها نام برده می شود.دلمنها در دو گروه بزرگ و کوچک قرار می گیرند که دسته بزرگ مسکن اولیه شبیه به غار است و دسته کوچک به عنوان
مقبره استفاده می شده است.در کاوش های باستان شناسی دلمن های بزرگ گاهی تا شش متر طول، دو متر عرض و دو متر ارتفاع داشته و در داخل دلمن های کوچک
اسکلتهای انسان به همراه وسایل زندگی و ابزار جنگی کشف شده است.یکی از مهمترین خصوصیات دلمن ها خاک سپاری افراد به همراه وسایل زندگی شخصی است و از این رو دلمن ها جزو گنجینه های اصیل کاوشهای باستان شناسی بوده که توجه سودجویان را نیز به خود جلب کرده است.بطوریکه از دلمنهای موجود در منطقه آذربایجان جز تخته سنگهای شکسته چیزی به یادگار نمانده و گنجینه های دفن شده به همراه جسد انسانهای اولیه جیب سودجویان را انباشته کرده تا مردم این مناطق جز نقش کمرنگی از این آثار باستانی ثمره ای نداشته باشند.در مناطق مختلف دلمن ها شکل و معماری متفاوتی دارند که به نظر می رسد این تفاوت به دلیل ویژگی های اقلیمی و جغرافیایی آن منطقه است.نمونه دلمنهای تجمیع شده در آستارا دیده شده که در ابعاد 18*12 متر به جای یک اتاقک چند
اتاقک دارد.میزسنگ یا دُلمِن، (به
انگلیسی: Dolmen)، گونهای از
سنگافراشتهای دوران باستان است که شامل تختهسنگ مسطحی بود که بدون استفاده از ملات روی چند سنگ راست قرار داده میشده؛ تخته سنگ مسطح به منزله سقف میزسنگ به کار میرفته. دولمنها به عنوان گور برای دفن مردگان ساخته میشد و یکی از بناهای شاخص دوران نوسنگی در اروپا بهشمار میآید.احتمالاً میزسنگها بازماندههای گورهای دالانی هستند که باران خاک روی آنها را شستهاست. میزسنگهای دالانی، یعنی نوع غالب گور سنگافراشتی است و اکنون هزاران گور از این دست در فرانسه و انگلستان وجود دارد.این میزسنگها دالانی دارد که تختهسنگهای بزرگ منتهی به محفظهای دایرهای شکل و بیشتر اوقات دارای طاقی پیش آمدهاست که در حکم دیوارهایش هستند و در آن هریک از چند حلقه سنگی از پشت ردیف زیرین به درون کشیده میشود تا آنکه حلقهها از بالا مسدود میشوند. این گورها را غالباً در شیب تپهها میساختند یا با خاک روی آن را میپوشاندند.میزسنگها هم چنین در
ایران،
کره،
سوریه،
اردن و
اسرائیل یافت میشوند. در شبه جزیره کره، متمرکزترین میزسنگها یافت میشوند.میزسنگها در دو گروه بزرگ و کوچک قرار میگیرند که دسته بزرگ مسکن اولیه شبیه به غار است و دسته کوچک به عنوان مقبره استفاده میشدهاست.در کاوشهای باستانشناسی دلمنهای بزرگ گاهی تا شش متر طول، دو متر عرض و دو متر ارتفاع داشته و در داخل میزسنگهای کوچک اسکلتهای انسان به همراه وسایل زندگی و ابزار جنگی کشف شدهاست. یکی از مهمترین خصوصیات دلمنها خاکسپاری افراد به همراه وسایل زندگی شخصی است.میزسنگها به شکل اتاق در ابعاد ۲*۶ و ۲*۴ با تخته سنگهایی به ارتفاع ۱٫۵ متر ساخته میشد و سقف آن را نیز تخته سنگهای بزرگ پوشش میداد.این معماری در فصول گرم فضای خنکی را ایجاد میکرد و برای بهبود هوا در فصول سرد سنگچین دیگری به شعاع تقریبی هشت متر دور اتاقک اول چیده میشد تا خاکریز روی سقف را از پراکنده شدن حفظ کند.میزسنگهابین ۵٬۰۰۰ پ. م. و ۲٬۵۰۰ پ.م. در سراسر اروپا (از
نروژ در شمال تا
مراکش در جنوب) ساخته میشدند ولی قدیمیترین آنها را میتوان در
پرتغال یافتگورهای میزسنگی بیشتر از دوران پیش از تاریخ و دورهٔ تاریخی شمال ایران در نواحی
مشگینشهر،
نمین،
آستارا و تالش (لیگون) ناحیه دیلمان بر پا مانده و در کاوشهای باستانشناسی
ژاک دمورگان و همچنین هیئت
باستان شناسان آلمانی کشف و شناسایی شدهاند.مهمترین مناطق واقع شدن دلمنهای این منطقه در منطقه آذربایجان را نواحی طالش، ارتفاعات مرزی و اطراف نمین، چای قوشان، آستارا،
شهر یری مشگینشهر و در حاشیه شمالی رود ارس و نزدیک شهر لنکران کشور جمهوری آذربایجان است.سهم عمده کشف میزسنگها در منطقه طالش و نمین بر عهده «ژاک و هنری دومورگان» دو برادر باستانشناس فرانسوی است که مطالعات این دو برادر در سالهای ۱۸۸۸ تا ۱۸۹۰ در طالش، لنکران و نمین به کشف منطقهای انبوه از میزسنگها منتج شد.
ژاک دمورگان عقیده دارد که سنگافراشتهای نوع میزسنگ
قفقاز و
کوبان و
نمین و
مشگینشهر گروهی مستقل از میزسنگهای اروپا را تشکیل میدهند و به این ترتیب هنوز ارتباط اقوام خرسنگساز
ایران و
اروپامحقق نشدهاست.
سایت دفینه هاسایت دفاینتیک فایل